Praktyczne stosowanie składników pokarmowych w niektórych chorobach.
Alergia (uczulenie):
Na ogół przybiera postać alergii pokarmowej z objawami skórnymi. Alergenami mogą być różne substancje i czynniki, w tym pokarm. Osoby ze skłonnością do uczuleń winny uzupełniać m.in. witaminy C oraz B,głównie kwas pantotenowy.
Do najczęstszych alergenów pokarmowych należą: białko jaja kurzego, mleko krowie, produkty z pszenicy i żyta, dalej sery pleśniowe, soja, czekolada, substancje konserwujące i smakowe dodawane
do żywności. Niekiedy dochodzi do reakcji krzyżowej pomiędzy pyłkami roślin, lateksem czy roztoczem kurzu domowego, a niektórymi warzywami i owocami. Do tej grupy zaliczamy seler, pomidor, banany, kiwi, truskawki, śliwki, gruszki czy cytrusy. Uwaga!- większość dzieci „wyrasta” z alergii pokarmowej na mleko. Należy unikać czynników alergizujących oraz spożywać produkty z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi. Są to głównie ryby. Mamy do wyboru łososia, pstrąga, śledzia, dorsza, solę, halibuta, makrelę, tuńczyka czy sardynki. Nie gardźmy też owocami morza. Przynajmniej dwa razy w tygodniu powinniśmy zjeść porcję ryby. Doskonałym źródłem kwasów tłuszczowych są oleje – rzepakowy, lniany,
z pestek dyni oraz sojowy.
Kwasy tłuszczowe możemy czerpać również z warzyw zielonolistnych takich jak: groszek, sałata, brokuły, kapusta. Uwaga! Nie wolno popijać leków przeciwhistaminowych sokiem z grejpfruta!
Anemia, inaczej niedokrwistość:
Jeśli wywołana jest niedoborem żelaza (80% przypadków) to w diecie uzupełniamy produkty bogate przede wszystkim w żelazo oraz kwas foliowy.
Są to: żółtka jaj, czerwone chude mięso na przykład polędwica wołowa, wątróbka, serca, ostrygi, owsianka, szpinak, sałata, fasola, suszone brzoskwinie,melon czy dynia. Mięso czy jajka spożywamy z warzywami lub owocami bogatymi w witaminę C, która ułatwia wchłanianie żelaza. Zalecane są picie soków z czerwonego buraka, marchwi czy cytryny. Dietę uzupełniamy drożdżami i kiełkami zbóż. Niedobory takich witamin jak B6, B12 czy witaminy E oraz miedzi, manganu i kobaltu mogą sprzyjać niedokrwistości.
Jednocześnie ograniczamy picie alkoholu, kawy i herbaty. Ponadto wskazany jest ruch – pobudza wytwarzanie czerwonych ciałek krwi..
Artretyzm, zwyrodnienia i sztywność stawów, w tym kręgosłupa:
Szczególnie cenne są produkty zawierające kwasy omega-3. Są to przede wszystkim ryby morskie: łosoś, makrela, płastuga, tuńczyk),
a także oleje i siemię lniane. Uzupełnieniem diety są rzepa, rzodkiew, gorczyca,kapusta. Unikać dużej ilości pomidorów i ziemniaków. Regularne ćwiczenia pod kierunkiem fachowców zmniejszają dolegliwości bólowe i przywracają sprawność. Patrz też dieta- reumatoidalne zapalenie stawów!
Choroba lokomocyjna:
Kiedy dominują nudności pomaga picie napoju imbirowego. Przygotowujemy go z korzenia imbiru. Zalewa się go wrzącą wodą i zaparza 10minut, następnie wyjmuje korzeń i wolno pije przed podróżą. Minimum jedną szklankę wywaru.
Choroby oczu:
Zwracamy uwagę na produkty zawierające witaminy A, E, C oraz B.
Zalecane są ryby, wątroba, nerki, masło, żółtko, mleko, drożdże,warzywa żółte i zielonolistne (szpinak, marchew, brokuły, dynia, mango, morele), kiełki pszenicy, migdały. Dietę można uzupełnić kaszą kukurydzianą zawierającą luteinę!
Dna moczanowa:
Wywołuje ją nadmiar kwasu moczowego, który odkłada się
w dystalnych częściach organizmu. Stąd bóle stóp i dłoni oraz skłonność
do ich marznięcia. Należy pić duże ilości wody mineralnej niegazowanej.
W diecie unikamy przede wszystkim mięsa czerwonego oraz innych produktów z purynami: wątroba, nerki, żołądki, makrela, suche nasiona strączkowe.
Unikajmy cukru oraz pasteryzowanego mleka. Polecane jest picie soku
z cytryny – patrz w zakładce porady!
Drożdżyca (grzybica) jamy ustnej lub pochwy:
Spożywamy produkty z bakteriami Lactobacillus acidofilus, w tym główniejogurt . Poza tym korzystnie działają substancje zawarte
w pieczarkach (lekko sparzamy) oraz czosnku. Konieczne jest przestrzeganie higieny szczególnie miejsc intymnych oraz ubieranie przewiewnej bielizny.
Hemoroidy (guzki krwawnicze odbytu):
Konieczna jest duża podaż płynów. Pijemy wówczas minimum dwa i pół litra płynu na dobę najlepiej wodę mineralną lub przegotowaną, herbaty ziołowe lub owocowe. Wodę dobrze jest pić przed większym posiłkiem. W diecie konieczne są produkty z błonnikiem:
pełne kasze, warzywa, owoce. Należy ograniczyć produkty z białej mąki. Unikamy ponadto ostrych przypraw głównie chilli oraz produktów z kofeiną takich jak Coca Cola, kawa, czekolada.
Kamica nerkowa:
W diecie szczególnie korzystne są: kiwi, pomarańcze i sok pomarańczowy, banany, gruszki, śliwki, truskawki, suszone morele, pomidory, ziemniaki,zielone warzywa oraz jogurt. Kiwi ponoć najlepiej zapobiega kamieniom szczawianowym. Tutaj też dużo pijemy mineralnej wody. Odkażająco na układ moczowy działa żurawina. Powinniśmy ją jeść jako dodatek do potraw lub jako przekąskę. Pamiętajmy aby zmniejszyć spożycie białka zwierzęcego głównie mięsa czerwonego, w tym wieprzowiny! Zalecany jest umiarkowany ruch pod kontrolą specjalisty.
Łuszczyca:
W diecie uwzględniamy przede wszystkim wszelkie warzywa , owoce żółte
i pomarańczowe oraz czerwone winogrona i żurawinę.
Nieodzowne są ryby: makrela, sardynki, tuńczyk, łosoś, a także oliwa
z oliwek, olej rzepakowy lub lniany. Z mięsa najlepsze jest indycze lub gęsina. Dietę uzupełniamy kiełkami zbóż i warzyw oraz stosujemy regularne nawadnianie. W nasilonej łuszczycy wykluczamy spożywania mięsa czerwonego oraz znacznie ograniczamy produkty z białej mąki i cukru, a w okresach remisji zmniejszamy spożycie tych produktów. Nie powinniśmy pić alkoholu!
Powyższą dietę możemy też stosować w innych chorobach skórnych.
Nadciśnienie tętnicze:
Dieta ubogokaloryczna i małosolna!
To przede wszystkim wszystkie warzywa głównie seler, kapusta, brokuły, pomidory, ziemniaki, pietruszka, czosnek i owoce zawierające błonnik – jabłka czy banany). W nadciśnieniu pochodzenia nerkowego ograniczamy spożycie produktów z dużą ilością potasu takich jak pomidory, ziemniaki, banany. Patrz więcej dieta- choroby serca i naczyń oraz sól kuchenna!
Osteoporoza i próchnica zębów:
Szczególnie polecane są: świeże mleko, śmietana, masło śmietankowe, kwaśne mleko, jajka (na miękko), ryby głównie morskie – makrela,sardynki, tuńczyk, łosoś oraz drobne z ośćmi np. szprotki, dalej fasola, zielony groszek, migdały, orzechy laskowe, zielone warzywa (kapusta włoska, brokuły), jabłka, soki z świeżych owoców i warzyw np.pomarańczowy, suszone owoce (śliwki, morele), produkty sojowe. Pijemy wody mineralne. Należy ograniczyć spożycie do minimum cukrów prostych (w próchnicy zębów) oraz wszystkich węglowodanów głównie białej mąki ) w osteoporozie kości). Wapń zawarty w mleku czy wodzie po ich zagotowaniu jest słabo przyswajany przez organizm. Ponadto zalecane
jest znaczne ograniczenie soli kuchennej, szczawianów (rabarbar, szczaw, botwina,czekolada, kakao), następnie picia kawy, mocnej herbaty i alkoholu. Po słodkich daniach zaleca się picie zielonej herbaty lub żucie nasion kardamonu. Duże znaczenie ma ruch – codzienny spacer, ćwiczenia lub taniec oraz 20 minut „Porannej kąpieli słonecznej” do 10.00.
Udar mózgu:
To dieta typowo przeciwmiażdżycowa. Bazuje na produktach takich jak: oleje roślinne, ryby zwłaszcza morskie, warzywa zielonolistne, owoce cytrusowe i inne, czosnek. Dozwolone jest białe mięso w małej ilościczy owoce morza. W uzupełnieniu cenne są np. kiełki czy migdały. Uwaga!- niedobór wapnia może wywołać udar. Patrz także dieta – choroby serca i naczyń!
Zapalenie pęcherza moczowego:
W infekcji pęcherza występuje ból w dolnej części brzucha. Oddawaniu moczu towarzyszy szczypanie, pieczenie i ból, pojawia się także nagląca potrzeba pójścia do toalety. Przede wszystkim należy dużo pić płynów
– minimum 2 litry dziennie. Najlepiej wodę mineralną z dodatkiem soku
z cytryny, a także soki z czarnych porzeczek, granatów, jeżyn lub żurawin (mają dużo witaminy C, która zakwasi mocz, co utrudni namnażanie się bakterii). W jadłospisie uwzględniajmy warzywa i owoce z dużą ilością witaminy C: natka pietruszki, papryka, pomarańcze, kiwi oraz zawierające likopen: pomidory, grejpfruty i inne.
Unikajmy podrażniających pęcherz: alkoholu, mocnej kawy i czarnej herbaty oraz ostrych przypraw. Dobrze działają napary z pokrzywy, rumianku czy szałwi, a także brzozy, nawłoci czy skrzypu polnego.
Polecane są nasiadówki w ciepłej wodzie z dodatkiem rumianku czy szałwi. Wysoka temperatura, ropna wydzielina czy krew w moczu zawsze skłania do wizyty u lekarza rodzinnego!
Zapalenie trzustki:
Choroba ta wymaga współpracy z lekarzem i przestrzegania ścisłej diety.
W przewlekłym zapaleniu trzustki (PZT) podstawą jest leczenie farmakologiczne.
Należy zrezygnować z picia alkoholu, w tym piwa i palenia tytoniu.
W diecie Wystrzegamy się przede wszystkim tłuszczów zwierzęcych: boczek, golonka, inne tłuste wędliny i mięsa, sosy mięsne, śmietana, masło i inny tłusty nabiał. Ponadto trzeba unikać tłustych ryb” śledź, węgorz,
makrela, łosoś, halibut, tuńczyk i sardynki w oleju).
Połączenie tłustych pokarmów z alkoholem często jest powodem olbrzymiego bólu i może zakończyć się zgonem. Stronimy od potraw wzdymających szczególnie z grochem, fasolą czy kapustą. Potrawy powinny być gotowane w wodzie lub na parze, pieczone w folii aluminiowej, pergaminie albo w rękawie foliowym – z minimalnym dodatkiem tłuszczu roślinnego (oliwa, olej rzepakowy) – lub duszone bez obsmażania na tłuszczu.
Węglowodany. Są głównym źródłem energii w diecie stosowanej przy PZT. Zalecane są produkty o małej zawartości błonnika pokarmowego (między innymi pieczywo pszenne, drobne kasze, ziemniaki puree bez tłuszczu, makarony z małą ilością jajek.
Uwaga!- u osób, u których w efekcie PZT pojawiła się
cukrzyca, trzeba wykluczyć cukry proste: cukier, miód, słodzone dżemy
i syropy owocowe, a także inne słodycze i ciasta. Podstawowym źródłem
białka powinny być niskotłuszczowe produkty pochodzenia zwierzęcego:
chude gatunki mięs (kura, kurczak, indyk, cielęcina, jagnięcina królik,
dziczyzna), polędwica), drobiowa wędlina, „chude” ryby: okoń, dorsz,
flądra, sola, pstrąg, szczupak, lin, sandacz, morszczuk. Ponadto chude
twarogi, mleko półtora – dwa procent (z niskoprocentowego mleka i jego
przetworów nie wchłaniają się witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli
A, D, E i K), jogurt, kefir i maślanka.
Przygotował lekarz medycyny Jacek Reichert