Dieta w chorobach stawów i kręgosłupa

Zadbaj o stawy!

Dieta w chorobach stawów i kręgosłupa 

W tradycyjnym polskim jadłospisie jest za dużo soli, cukru, mąki,a w ostatnich dziesięcioleciach także mięsa, które nie sprzyjają stawom
obwodowym i kręgosłupa! Zaostrzają ich stany zapalne, utrudniają przyswajanie wapnia oraz są głównym czynnikiem otyłości.
Zły styl życia,w tym brak dbałości o prawidłowe odżywianie uruchamiają procesy w organizmie człowieka, których konsekwencją są choroby metaboliczne,
zapalne i zwyrodnieniowe stawów. Każdy słyszał o chorobie zwyrodnieniowej stawów dłoni, kolan czy bioder, osteoporozie lub dnie moczanowej.
Przykładowo dobrze wiedzieć, że spożywane produkty mają wpływ na stan flory bakteryjnej w jelitach.
Jeśli twoja dieta obfituje w czerwone mięso i tłuszcze zwierzęce, uaktywniają się bakterie, które sprzyjają produkcji interleukin zapalnych,
odpowiedzialnych między innymi za zmiany w stawach.
Warto pomóc stawom modyfikując nasze menu. Procesy zapalne niszczą chrząstkę stawową.
Do produktów działających silnie przeciwzapalnie należą: owoce, warzywa, tłuste ryby morskie, wybrane przyprawy.
Jedz „kolorowo”, a do każdego posiłku dodawaj warzywa lub owoce, najlepiej świeże. Z owoców zalecane są: borówki, jagody, maliny, truskawki,
jeżyny, żurawina, grejpfruty czy pomarańcze, a z warzyw szczególnie cenne są rzepa, rzodkiew i warzywa kapustne. Obecny w brokułach,
brukselce, kalafiorze czy kapuście  sulforafan blokuje produkcję enzymu związanego z destrukcją chrząstki stawowej.
Jedz też cebulę, czosnek czy pory, które ponadto działają przeciwnowotworowo i przeciwcukrzycowo.
Spożywając zielone, czerwone, pomarańczowe czy żółte jarzyny i owoce zapewnisz sobie mnóstwo tak zwanych fitonutrientów oraz antyoksydantów,
w tym dawkę witaminy C, niezbędnej do wytwarzania kolagenu budującego chrząstkę stawową oraz w procesie wzrostu i odnowy zębów, kości, naczyń
krwionośnych i dziąseł. Jest to tym bardziej istotne, że witamina ta nie jest syntetyzowana przez człowieka.
Obok wymienionych już owoców bogatym ich źródłem są natka pietruszki i papryka,a w zimie nasze rodzime ziemniaki. Antyoksydanty takie jak beta-karoten, kwas askorbinowy,
flawonoidy zapobiegają rozwojowi procesu zwyrodnieniowego i opóźniają starzenie się stawów. Ponadto im więcej jesz nisko przetworzonych
produktów roślinnych, tym więcej będziesz mieć antyzapalnych bakterii w jelitach. Produkty roślinne powinny stanowić co najmniej połowę spożywanych pokarmów.

Zawierające  kwasy omega-3 składniki odżywcze stanowią drugą grupę cennych produktów, które chronią stawy. Działają podobnie jak warzywa i
owoce silnie przeciwzapalnie. Odnajdziemy je przede wszystkim w tłustych rybach morskich: łosoś, makrela, płastuga, tuńczyk, sardynka  czy śledź.
10 dekagramów ryby tygodniowo zapewniłoby odpowiednią ilość tych kwasów. Jest on także w olejach oraz siemieniu lnianym (łyżka dziennie zmielonego siemienia dodawanego do posiłków).
Ryby to wartościowy produkt ponieważ są źródłem wielu witamin, w tym witaminy D3 oraz wapnia i fosforu koniecznych dla „zdrowych kości”. Uwaga!- ryby hodowlane,
w tym łososiowe farmy są krytykowane przez ekologów. Uznawane są za siedlisko chorób i pasożytów. Ryby te są faszerowane antybiotykami.
Stwierdzono w ich mięsie wiele substancji rakotwórczych, takich jak metale ciężkie, dioksyny czy polichlorobifenyl, a jednocześnie mają
o wiele mniej kwasów omega- 3. Właściwości przeciwzapalne mają niektóre przyprawy, a szczególnie kurkuma i imbir.Z naszych rodzimych polecana jest gorczyca.
Zmieloną dodaje się do mięsa wołowego i wieprzowego,różnych rodzajów drobiu,gorących i zimnych sosów.Imbir szczególnie nadaje się do
wszystkich potraw z ryżu,kaczki pieczonej,mięsa mielonego i grzybów oraz sosów, zup (kartoflanka, fasolowa, owocowa, dyniowa) czy potraw
z drobiu. Kurkuma zaś dodawana jest do rosołu, potraw warzywnych, ryżu,mięsa drobiowego, wołowego czy baraniny, łososia i krewetek, a także
jajecznicy, omletów czy legumin. Pij często naturalne soki warzywne lub owocowe: marchwiowy, winogronowy, z czarnej porzeczki i aronii.
Zawierają one dużo dobrych dla stawów substancji między innymi bioflawonoidów. Ma je również zielona herbata, która dodatkowo ma działanie przeciwzapalne.
A od czasu do czasu nalej sobie lampkę czerwonego wytrawnego wina. Wspomnę tu o korzystnym działaniu soku ze świeżej pokrzywy.
Łagodzi on bóle mięśni, stawów i kręgosłupa. Dobrze stosować jedną łyżeczkę soku trzy razy dziennie dodawanego do chłodnej
wody. Sok przechowujemy w lodówce i musi być z roślin  nie zanieczyszczonych na przykład spalinami.
Niebagatelny wpływ na jakość naszych stawów ma waga. Im jest wyższa ,tym większe obciążenie stawów. W badaniu otyłe kobiety, które schudły 5
kilogramów, zmniejszyły ryzyko osteoartrozy w kolanie o 50%! tkanka tłuszczowa produkuje związki, które mogą być odpowiedzialne za
przewlekły stan zapalny w organizmie, co niszczy chrząstkę stawową.
O otyłości i sposobach schudnięcia piszę w innym miejscu.
Należy też zadbać o prawidłowy stan kości, wiedząc, że masa kostna zwiększa się do trzydziestego roku życia. Niestety potem jej ubywa.
Na stan kości wpływa podaż wapnia i białka.Zadbajmy zatem w jadłospisie o chudy nabiał czy białko pochodzenia roślinnego (warzywa strączkowe).
Nabiał to źródło pełnowartościowego białka – budulca chrząstki stawowej.Od odpowiedniej ilości białka zależy też siła mięśni stabilizujących
stawy. Każdego dnia zjedz 3-4 łyżki twarogu lub 1-2 plasterki żółtego sera i wypij szklankę mleka lub kawy zbożowej, kefiru, naturalnego
jogurtu czy maślanki. Dobrze wiedzieć, że fosfor zawarty w produktach zmniejsza bóle stawowe. Jest on w rybach, drobiu, polędwicy wieprzowej
i wołowej, kaszy- gryczanej, jęczmiennej, jaglanej, perłowej, kukurydzy,burakach, fasoli, ogórkach, papryce, selerze, kartoflach, orzechach,
otrębach, mleku  czy jajkach. Po czterdziestym roku życia powinno zmniejszyć się spożycie mięsa kosztem mleka i zielonych warzyw, ponieważ
nerki nie są zbyt sprawne aby wydalić nadmiar fosforu. Poza tym poleca się jeść białko roślinne, bo jest nieco mniej zakwaszające niż zwierzęce.
Dieta niezakwaszająca organizm stymuluje komórki budujące kości, a „wyłącza” komórki kościogubne. Ponadto zakwaszenie powoduje
zwiększone wydalanie wapnia z moczem. O produktach zakwaszających nasz organizm piszę w osobnym artykule.
Utajona alergia pokarmowa na laktozę czy gluten może mieć wpływ na nasz układ ruchu. Osoby, które mają nietolerancje pokarmowe koniecznie winny
wykluczyć z diety uczulające produkty. Najczęściej są to produkty zawierające gluten oraz białko mleka krowiego, rzadziej inne dla
przykładu: czekolada, ryż, owies, kukurydza, ziemniaki, pomidory.Przy utajonej alergii jelita są ciągle podrażniane i wchłaniają do krwi nie
w pełni jeszcze strawione białka. To antygeny, które pobudzają układ immunologiczny do produkowania przeciwciał w klasie IgG.
W wyniku tego powstają tak zwane immunotoksyny, które mogą atakować różne narządy,wywołując stany zapalne również w stawach.
Wiele produktów może nasilać dolegliwości bólowe stawów i kręgosłupa.Mięso czerwone i cukier niekorzystnie pobudzają układ immunologiczny.
Może to być przyczyną choroby zwyrodnieniowej czy zapalnej stawów.tłuszcz zwierzęcy hamuje wydzielanie soku żołądkowego i utrudnia
wchłanianie białek niezbędnych do budowy stawów. W potrawach smażonych,pieczonych, grillowanych pod wpływem wysokiej temperatury tworzą się
związki prozapalne takie jak: akryloamidy, heterocykliczne aminy.Czerwone mięso i niektóre oleje roślinne (słonecznikowy, kukurydziany)
zawierają dużo kwasu arachidonowego typu omega-6. Sprzyja on stanom zapalnym stawów, a także blokuje korzystne działanie tłuszczu rybiego.
Duże ilości kofeiny – kawa, energizery, napoje typu cola, mocne herbaty – utrudniają przyswajanie wapnia lub zwiększają jego wydalanie z moczem
i zmniejszają przyswajalność białka. Podobny niekorzystny wpływ mają alkohol i słone produkty. Kofeina obniża też wchłanianie wapnia z posiłków.
Lepiej więc unikać picia kawy i czarnej herbaty tuż po jedzeniu.Nie zalecane są także chipsy, zupy z torebek i potrawy typu fast food,
czyli żywność wysoko przetworzona. Znajduje się w nich wiele konserwantów i substancji dodatkowych, które destrukcyjnie działają na
stawy.
Czy wiesz, że… – Po zjedzeniu hamburgera z napojem typu cola znacznie wzrasta ilość cytokin prozapalnych?!

Przygotował lekarz medycyny Jacek Reichert

 

Patrz też dieta- reumatoidalne zapalenie stawów